Şirket kurma süreci, faaliyet göstereceği sektöre, şirket türüne, sermaye yapısına ve yönetim organlarına göre farklı belgelerin hazırlanmasını gerektirir. Şirket kurulumu için gerekli evraklar şöyledir:

• Şirket ana sözleşmesi
• İmza sirküleri
• Şirketin yerini gösteren tapu veya kira sözleşmesi
• Veraset ilamı (şahıslar için)
• Vergi kimlik numarası (VKN) beyannamesi
• Şirketin kuruluşu için gerekli sermayenin yatırıldığına dair banka dekontu

Bu belgeler hazırlandıktan sonra, noter onaylı şirket ana sözleşmesi ile birlikte Ticaret Sicili’ne kaydettirilir. Sicilde kaydı yapılan şirket, hukuki kişilik kazanarak resmen faaliyet göstermeye başlar.

Ayrıca, şirketin hangi türde kurulacağına karar verilmesi gerekmektedir. Türkiye’de en yaygın olarak tercih edilen şirket türleri anonim şirket, limited şirket ve kooperatiftir. Anonim şirket, sermayesi paylara ayrılmış ve pay sahiplerinin sınırlı sorumluluğu olduğu bir şirket türüdür. Limited şirket ise, en az iki ortak tarafından kurulan, sermayesi paylara ayrılmış ve pay sahiplerinin sınırlı sorumluluğu bulunduğu bir türdür. Kooperatif ise belirli bir amaç etrafında toplanmış kişilerin yürüttüğü bir işbirliği yapısıdır.

Şirketin yönetim organları ise genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler kurulundan oluşur. Genel kurul, şirketin en üst yönetim organıdır ve tüm pay sahiplerinin oy hakkına sahip olduğu bir toplantıdır. Yönetim kurulu, şirketin günlük işlerinden sorumludur ve genel kurul tarafından seçilir. Denetçiler kurulu ise şirket faaliyetlerini ve hesaplarını denetler.

Şirketler ayrıca, büyüme stratejileri kapsamında başka şirketleri satın alabilir veya diğer şirketlerle birleşebilir. Bu işlemlere, şirket birleşme ve devralma işlemleri adı verilir. Bu işlemler için yasal düzenlemeler bulunmaktadır ve uygulama süreci belirli prosedürlere tabidir.

Şirket Kuruluşu

Şirket kurmak, ticari faaliyet gösterilecek sektöre, şirket türüne, sermaye yapısına ve yönetim organlarına bağlı olarak değişen belgelerin hazırlanmasını gerektirir. İlk olarak şirket türü seçilmeli ve resmi işlemler başlatılmalıdır. Şirket türüne göre farklı prosedürler ve belgeler gerektiğinden, doğru şirket türünün seçilmesi oldukça önemlidir.

Şirket kurulumu için hazırlanması gereken belgeler arasında ise; kurucuların kimlik belgeleri, şirket ana sözleşmesi, şirket sermayesi yatırım belgeleri, faaliyet izin belgeleri gibi belgeler bulunmaktadır. Bu belgelerin hazırlanması ve işlemlerin tamamlanması sürecinde yasal bir danışmanlık hizmetinden faydalanmak, sürecin daha doğru ve hızlı şekilde ilerlemesini sağlayabilir.

Şirket kurulum işlemleri tamamlandıktan sonra, şirket vergi dairesinde kayıt altına alınmalı ve Ticaret Sicil Gazetesi’nde ilan edilmelidir. Bu işlemler tamamlandıktan sonra şirket faaliyete başlayabilir.

Ülkemizde en yaygın tercih edilen şirket türleri; anonim şirket, limited şirket ve kooperatif olarak görülüyor. Şirket türü seçilirken, şirket yapısı, yönetim organları, sermaye yapısı gibi konular göz önünde bulundurulmalıdır. Anonim şirketler sermaye paylarına göre kurulurken, limited şirketler sermaye sermaye paylarına göre değil, işletme ortaklarının katkılarına göre kurulur. Kooperatifler ise ortaklardan oluşan bir tüzel kişilik olarak faaliyet gösterirler.

Bir şirketin yönetim organları, genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler kurulundan oluşur. Genel kurul, şirketin ana organı olarak tüm ortakların karar alarak şirketi yönlendirdiği organ olarak görülür. Yönetim kurulu ise genel kurulun oluşturduğu ve şirket yönetiminin faaliyetlerini yürüten organ olarak karşımıza çıkar. Son olarak, denetçiler kurulu şirket faaliyetlerinin yasalara uygun şekilde yürütülmesini ve hesapların doğru şekilde tutulmasını denetler.

Şirket Türleri

Anonim şirket, kapitalist bir yapıya sahip ve hisse senetleri borsada işlem gören bir şirket türüdür. Yasal düzenlemeleri gereği en az 5 ortağı olan anonim şirketlerin, en az 50.000 TL sermaye ile kurulması gereklidir. Avantajları arasında, hisse senetleri kolayca alınıp satılabilir ve şirketin sahibi olan ortakların sınırlı sorumlulukları bulunur. Dezavantajları arasında ise, kurulum süreci diğer şirket türlerine göre daha zahmetlidir ve daha yüksek sermaye gerektirir.

Limited şirket, en az 2 ortak tarafından kurulan, hisselerin devri sınırlandırılmış bir şirket türüdür. Yasal düzenlemeleri gereği en az 10.000 TL sermaye ile kurulması gereklidir. Avantajları arasında, sınırlı sorumluluk, kolay kurulum süreci ve hisselerin devrinin sınırlandırılması bulunur. Dezavantajları arasında ise, hisse senetleri borsada işlem görmez ve şirket türü hem ortakların sayısı hem de sermaye ile sınırlandırılmıştır.

Kooperatif, üyelerinin ortaklık yaparak ortak ihtiyaçlarını karşılamayı ve ortak yararı sağlamayı amaçlayan bir işletmedir. Yasal düzenlemeleri gereği en az 7 üyesi olan kooperatiflerin, istisnai durumlar dışında en az 50.000 TL sermaye ile kurulması gereklidir. Avantajları arasında, sınırlı sorumluluk, birlikte hareket etme, ortak karar alma ve kârın üyeler arasında paylaşılması bulunur. Dezavantajları arasında ise, kurulum süreci diğer şirket türlerine göre daha uzun ve zahmetlidir ve üye sayısı sınırlıdır.

Yönetim Organları

Bir şirketin doğru bir şekilde yönetilebilmesi için yönetim organlarına büyük bir önem verilir. Şirketin en üst karar organı genel kuruldur. Genel kurul, şirketin hissedarları tarafından belirli aralıklarla düzenlenir ve şirketin yönetimine ilişkin kararlar alınır. Yönetim kurulu ise şirketin günlük yönetimi ve işlerinin yürütülmesinden sorumludur. Üyeleri, genel kurul tarafından seçilir ve genel kurul tarafından belirlenen yetkilere sahiptirler.

Denetçiler kurulu da yönetim organları arasında yer alır. Şirketin mali durumu, defter tutma, vergi mevzuatına uygunluk gibi konularda denetim yapmakla görevlidirler. Denetim kurulunun raporları, genel kurulun onayına sunulur.

Ayrıca, yönetim organları arasında olmayan fakat şirketin yönetiminde önemli bir role sahip olan kişiler de vardır. Bu kişiler, şirketin üst düzey yöneticileridir. Genellikle genel müdür veya CEO olarak adlandırılırlar ve şirketin işlerinin günlük olarak yönetilmesinden sorumludurlar.

Bu yönetim organları arasındaki görev dağılımı, her şirketin yapısı, çıkarları ve hedefleri göz önüne alınarak belirlenir. Bu nedenle, her şirketin yönetim organları arasında görevler, yetkiler ve sorumluluklar farklılık gösterir.

• Genel Kurul: Şirketin en üst karar organıdır, hissedarlar tarafından belirli aralıklarla düzenlenir.
• Yönetim Kurulu: Şirketin günlük yönetimi ve işlerinin yürütülmesinden sorumludur. Üyeleri, genel kurul tarafından seçilir ve yetkileri belirlenir.
• Denetçiler Kurulu: Şirketin mali durumu, defter tutma, vergi mevzuatına uygunluğu gibi konularda denetim yapmakla görevlidir.
• Üst Düzey Yöneticiler: Genellikle genel müdür veya CEO olarak adlandırılırlar ve şirketin işlerinin günlük olarak yönetilmesinden sorumludurlar.

Şirket Birleşme ve Devralma İşlemleri

Şirket birleşme ve devralma işlemleri, şirketlerin büyüme stratejileri kapsamında önemli bir yer tutar. Bu işlemler genellikle iki şirket arasında gerçekleşir ve birinden diğerine doğru bir transfer olur.

Yasal düzenlemeler, birleşme ve devralma işlemlerinin güvenli ve adil bir şekilde gerçekleşmesini sağlamak için birçok kurallar içerir. Örneğin, şirket birleşme işlemlerinin diğer şirketler veya piyasa üzerinde olumsuz etkileri olabileceği için Kurul tarafından onaylanması gereklidir.

Ayrıca, şirketlerin ortaklık kurmayı veya başka bir şirketi satın almayı planladığı takdirde, bununla ilgili olarak birçok prosedür ve belge hazırlamaları gerekmektedir. Şirketlerin hazırlayabileceği belgeler arasında satış sözleşmesi, varlık ve borçların devrine ilişkin belge gibi birçok farklı tür bulunur.

Şirket birleşme ve devralma işlemlerinin uygulama süreci, belirli adımları takip etmek gereken karmaşık bir süreçtir. Bunlar arasında birleşmenin gerekliliğini ve avantajlarını analiz etmek, diğer şirketlerle iletişim kurmak, mevcut yasal düzenlemelere uygun olarak belgeler hazırlamak ve son olarak birleşme veya devralma işleminin gerçekleştirilmesi yer alır.

Birleşme ve devralma işlemleri genellikle şirket büyümesinin anahtarıdır. Her iki işlem de işletmenin büyümesini hızlandırmanın yanı sıra diğer pek çok avantaj sağlar. Örneğin, birleşme işlemleri ile iki şirketin müşteri tabanları bir araya getirilerek müşteri sadakati ve şirket büyüklüğü artırılır.

Devralma işlemleri ise, belirli bir işletmenin spesifik varlıklarını veya ürünlerini satın alarak işletmelerin rekabet gücünü artırır. Her iki işlem türü, işletmelerin kısa ve uzun vadeli büyüme hedeflerine ulaşmada etkili bir yöntem olarak kabul edilir.